26.09.2025 13:11:00
Дата публикации
Мәжіліс екінші оқылымда «Жасанды интеллект туралы» заңды қабылдады. Бұл құжат Қазақстанда ЖИ технологияларын әзірлеу мен қолданудың алғашқы құқықтық негізін қалыптастырады.
Заңның басты жаңалығы — Ұлттық жасанды интеллект платформасын құру. Ол ЖИ өнімдерін әзірлеу инфрақұрылымына айналып, әзірлеушілерге деректер кітапханасына қолжетімділік береді.
Платформаның жұмыс істеуі үшін мемлекеттік қолдау шаралары қарастырылған: электрондық ресурстарға қолжетімділік, зерттеулерді қаржыландыру, білім беру бағдарламалары және халықаралық ынтымақтастық.
Құжатта еріктілік, кемсітпеу, адам бақылауы және алгоритмдердің ашықтығы қағидаттары бекітілген. Сондай-ақ тәуекелдерді жіктеу жүйесі мен әзірлеушілерге қойылатын талаптар енгізілді.
Денсаулыққа, қауіпсіздікке немесе азаматтардың құқықтарына әсер ететін жоғары тәуекелді қолдануларға ерекше назар аударылған. Мұндай жағдайларда алдын ала сараптама мен міндетті тіркеу талап етіледі.
Заң ЖИ жүйелерін аудиттеу тетігін, уәкілетті орган құруды және бұзушылықтар үшін жауапкершілікті қарастырады. Әзірлеушілер алгоритмдердің мақсатын, әдістерін және шектеулерін құжаттауы тиіс.
Құжат мемлекеттік және жеке бастамаларды да қамтиды — медицина, білім беру, сот және қалалық инфрақұрылым салаларындағы жобаларды реттейді. Мақсат — технологияларды этикалық тұрғыда енгізу.
Бұл заңның қабылдануы Қазақстанның цифрлық экожүйесінің дамуы аясында логикалық әрі маңызды қадам болып саналады. Ол құқықтық олқылықтарды болдырмауға және технологияларға деген сенімді арттыруға бағытталған.
Еуразиялық Цифрлық Қор (EDF) сарапшыларының қатысуымен дайындалған бірнеше маңызды нормалар заңға енгізілді. Атап айтқанда, биометриялық деректерді тәуекелді талдау тәжірибесін шектеу жөніндегі ережелер қабылданды.
Заң жасанды интеллектіні нақты уақыт режимінде қоғамдық орындарда бет-әлпетті тану, адамның осал жақтарын (жасы, мүгедектігі, әлеуметтік жағдайы) пайдалану немесе саналы келісімсіз мінез-құлыққа әсер ету сияқты жағдайларда қолдануға тыйым салуы тиіс.
Бұл шаралар сенім мен ашықтықты қамтамасыз етуге, сондай-ақ азаматтардың құқықтарын қорғауға бағытталған.
Заңның басты жаңалығы — Ұлттық жасанды интеллект платформасын құру. Ол ЖИ өнімдерін әзірлеу инфрақұрылымына айналып, әзірлеушілерге деректер кітапханасына қолжетімділік береді.
Платформаның жұмыс істеуі үшін мемлекеттік қолдау шаралары қарастырылған: электрондық ресурстарға қолжетімділік, зерттеулерді қаржыландыру, білім беру бағдарламалары және халықаралық ынтымақтастық.
Құжатта еріктілік, кемсітпеу, адам бақылауы және алгоритмдердің ашықтығы қағидаттары бекітілген. Сондай-ақ тәуекелдерді жіктеу жүйесі мен әзірлеушілерге қойылатын талаптар енгізілді.
Денсаулыққа, қауіпсіздікке немесе азаматтардың құқықтарына әсер ететін жоғары тәуекелді қолдануларға ерекше назар аударылған. Мұндай жағдайларда алдын ала сараптама мен міндетті тіркеу талап етіледі.
Заң ЖИ жүйелерін аудиттеу тетігін, уәкілетті орган құруды және бұзушылықтар үшін жауапкершілікті қарастырады. Әзірлеушілер алгоритмдердің мақсатын, әдістерін және шектеулерін құжаттауы тиіс.
Құжат мемлекеттік және жеке бастамаларды да қамтиды — медицина, білім беру, сот және қалалық инфрақұрылым салаларындағы жобаларды реттейді. Мақсат — технологияларды этикалық тұрғыда енгізу.
Бұл заңның қабылдануы Қазақстанның цифрлық экожүйесінің дамуы аясында логикалық әрі маңызды қадам болып саналады. Ол құқықтық олқылықтарды болдырмауға және технологияларға деген сенімді арттыруға бағытталған.
Еуразиялық Цифрлық Қор (EDF) сарапшыларының қатысуымен дайындалған бірнеше маңызды нормалар заңға енгізілді. Атап айтқанда, биометриялық деректерді тәуекелді талдау тәжірибесін шектеу жөніндегі ережелер қабылданды.
Заң жасанды интеллектіні нақты уақыт режимінде қоғамдық орындарда бет-әлпетті тану, адамның осал жақтарын (жасы, мүгедектігі, әлеуметтік жағдайы) пайдалану немесе саналы келісімсіз мінез-құлыққа әсер ету сияқты жағдайларда қолдануға тыйым салуы тиіс.
Бұл шаралар сенім мен ашықтықты қамтамасыз етуге, сондай-ақ азаматтардың құқықтарын қорғауға бағытталған.
