10.09.2025 14:22:00
Дата публикации
Қыркүйек айының басында Непал үкіметі жиырмадан астам танымал әлеуметтік платформаны бұғаттау туралы шешім қабылдады.
Непалдың Байланыс және ақпараттық технологиялар министрлігі Телекоммуникация басқармасына тіркелмеген платформаларды тіркелгенге дейін өшіруді тапсырды. Facebook, X, LinkedIn және YouTube сияқты 26 желі бұғатталды.
Бұл шешім барлық платформаларға берілген жеті күндік мерзім аяқталғаннан кейін қабылданды: тіркелу немесе бұғатталу. Бұл — үкіметтің тіркеуді талап еткен бесінші әрекеті, ол демократиялық емес деп сынға алынып отыр.
Ресми түрде бұғаттау жалған ақпаратпен, жеккөрушілікпен және онлайн алаяқтықпен күресу үшін қажет делінді. Алайда миллиондаған пайдаланушы үшін, әсіресе жастар үшін, бұл сөз бостандығы мен ақпаратқа қол жеткізуге соққы болды.
Жауап тез болды. Kathmandu мен басқа қалаларда мыңдаған Z буынының өкілдері көшеге шығып, тыйымды алып тастауды және жемқорлықпен күресті талап етті. Наразылықтар жаппай сипат алды.
Қақтығыстар нәтижесінде кемінде 19 адам қаза тауып, 100-ден астам адам жараланды. Жараланғандар арасында белсенді жастар, дәрігерлер және кездейсоқ өтіп бара жатқан адамдар бар. Кейбір ауруханалар көзден жас ағызатын газдың әсеріне ұшырап, көмек көрсету қиындады.
Тек осы қайғылы оқиғалардан кейін ғана үкімет әлеуметтік желілерді қайта ашу туралы шешім қабылдады. TikTok пен Viber сияқты кейбір платформалар жұмыс істей берді, бірақ көпшілігі тыйым алынғанға дейін қолжетімсіз болды.
Қоғамдық қысым мен халықаралық сынның аясында Непал премьер-министрі отставкаға кетті. Одан кейін бірнеше министрлер моральдық жауапкершілікпен қызметінен босады. Әлеуметтік желілер қайта ашылғанымен, наразылықтар тоқтаған жоқ.
БҰҰ жағдайға қатты алаңдаушылық білдірді. Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссардың кеңсесі күш қолдану мен азаматтардың өліміне қатысты ашық тергеу жүргізуге шақырды.
БҰҰ бейбіт жиналыс пен сөз бостандығы құқықтары сақталуы тиіс екенін, ал цифрлық кеңістікті реттеу халықаралық адам құқықтары стандарттарына сай болуы керек екенін атап өтті.
Eurasian Digital Foundation ұстанымы:
Біз интернеттегі ақпарат еркіндігі — негізгі құқық деп санаймыз және ол демократиялық емес, тиімсіз шешімдердің тұтқынына айналмауы тиіс. “Жеті күндік ультиматум” — цифрлық реттеудегі сәтсіз мемлекеттік саясаттың мысалы.
Мұндай шаралар цифрлық егемендікті нығайтпайды, керісінше азаматтардың сенімін бұзады және әлеуметтік тұрақсыздықты күшейтеді.
Сондықтан Eurasian Digital Foundation интернетті өшіруге қарсы (shutdown.kz) науқан жүргізіп, азаматтардың цифрлық құқықтарын қорғауды және әділ онлайн реттеуді қолдайды.
Сөз бостандығы мен ақпаратқа қол жеткізуді шектеу әрекеттері мәселелерді шешпейді — оларды ушықтырады. Непал сабағы: интернет ашық, еркін және баршаға қолжетімді болуы тиіс.
Непалдың Байланыс және ақпараттық технологиялар министрлігі Телекоммуникация басқармасына тіркелмеген платформаларды тіркелгенге дейін өшіруді тапсырды. Facebook, X, LinkedIn және YouTube сияқты 26 желі бұғатталды.
Бұл шешім барлық платформаларға берілген жеті күндік мерзім аяқталғаннан кейін қабылданды: тіркелу немесе бұғатталу. Бұл — үкіметтің тіркеуді талап еткен бесінші әрекеті, ол демократиялық емес деп сынға алынып отыр.
Ресми түрде бұғаттау жалған ақпаратпен, жеккөрушілікпен және онлайн алаяқтықпен күресу үшін қажет делінді. Алайда миллиондаған пайдаланушы үшін, әсіресе жастар үшін, бұл сөз бостандығы мен ақпаратқа қол жеткізуге соққы болды.
Жауап тез болды. Kathmandu мен басқа қалаларда мыңдаған Z буынының өкілдері көшеге шығып, тыйымды алып тастауды және жемқорлықпен күресті талап етті. Наразылықтар жаппай сипат алды.
Қақтығыстар нәтижесінде кемінде 19 адам қаза тауып, 100-ден астам адам жараланды. Жараланғандар арасында белсенді жастар, дәрігерлер және кездейсоқ өтіп бара жатқан адамдар бар. Кейбір ауруханалар көзден жас ағызатын газдың әсеріне ұшырап, көмек көрсету қиындады.
Тек осы қайғылы оқиғалардан кейін ғана үкімет әлеуметтік желілерді қайта ашу туралы шешім қабылдады. TikTok пен Viber сияқты кейбір платформалар жұмыс істей берді, бірақ көпшілігі тыйым алынғанға дейін қолжетімсіз болды.
Қоғамдық қысым мен халықаралық сынның аясында Непал премьер-министрі отставкаға кетті. Одан кейін бірнеше министрлер моральдық жауапкершілікпен қызметінен босады. Әлеуметтік желілер қайта ашылғанымен, наразылықтар тоқтаған жоқ.
БҰҰ жағдайға қатты алаңдаушылық білдірді. Адам құқықтары жөніндегі Жоғарғы комиссардың кеңсесі күш қолдану мен азаматтардың өліміне қатысты ашық тергеу жүргізуге шақырды.
БҰҰ бейбіт жиналыс пен сөз бостандығы құқықтары сақталуы тиіс екенін, ал цифрлық кеңістікті реттеу халықаралық адам құқықтары стандарттарына сай болуы керек екенін атап өтті.
Eurasian Digital Foundation ұстанымы:
Біз интернеттегі ақпарат еркіндігі — негізгі құқық деп санаймыз және ол демократиялық емес, тиімсіз шешімдердің тұтқынына айналмауы тиіс. “Жеті күндік ультиматум” — цифрлық реттеудегі сәтсіз мемлекеттік саясаттың мысалы.
Мұндай шаралар цифрлық егемендікті нығайтпайды, керісінше азаматтардың сенімін бұзады және әлеуметтік тұрақсыздықты күшейтеді.
Сондықтан Eurasian Digital Foundation интернетті өшіруге қарсы (shutdown.kz) науқан жүргізіп, азаматтардың цифрлық құқықтарын қорғауды және әділ онлайн реттеуді қолдайды.
Сөз бостандығы мен ақпаратқа қол жеткізуді шектеу әрекеттері мәселелерді шешпейді — оларды ушықтырады. Непал сабағы: интернет ашық, еркін және баршаға қолжетімді болуы тиіс.
